بررسی اثر مکانیزاسیون کشاورزی بر تولید کلزا در استان فارس

    این مطالعه با هدف بررسی اثر مکانیزاسیون برمیزان تولید بهره­برداران کلزا صورت گرفت. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از میان بهره­برداران منتخب کلزا در مناطق اقلید و جهرم (استان فارس) به دست آمد. در تحلیل اثر مکانیزاسیون از سه روش پیشنهادی مطالعات صورت­ گرفته استفاده شد. در روش اول بهره­برداران با استفاده از رهیافت تحلیل خوشه­ای به دو گروه دارای سطح مکانیزاسیون متفاوت تقسیم شدند. در روش دوم شاخصی بصورت ارزش نهاده­های ساخته شده در بخش صنعت شامل کودشیمیایی­، انواع آفت کش ها، تجهیزات آبیاری و ماشین­آلات و ادوات و در روش سوم نسبت هزینه ماشین­آلات به مجموع هزینه ماشین­آلات و نیروی­کار به عنوان شاخص مکانیزاسیون تعریف و از آنها در تحلیل اثر مکانیزاسیون در تابع تولید (کاب- داگلاس) بهره­برداران استفاده شد. نتایج تحلیل همبستگی نشان دادکه در میان گروه دارای سطح مکانیزاسیون پایین، رابطه میان عملکرد به جز در مورد نیروی کار و بذر با سایر متغیرها مثبت و معنی­دار می­باشد. نتایج تابع تولید نشان داد که به دنبال 10 درصد افزایش در میزان استفاده از نهاده­های آب، آفت کش و کود شیمیایی (نیروی کار) میزان محصول تولید شده به ترتیب حدود 3/4، 2/2 و 2/6 (7/8) درصد افزایش یا کاهش خواهد یافت. متغیر موهومی منطقه نیز حاکی از آن بود که شرایط تولید در منطقه اقلید مطلوب­تر از منطقه جهرم است. در گروه بهره‌برداران دارای سطح مکانیزاسیون بالا، بر اساس ضرایب همبستگی مشخص ­گردید که رابطه میان عملکرد با نهاده­ها به جز در مورد بذر (8/42+) یا برخلاف انتظار است و یا این که فاقد اهمیت آماری است. هم‎چنین نتایج تابع تولید بهره­برداران دارای سطح مکانیزاسیون بالا نشان داد که  نهاده‌های آب مصرفی، نیروی کار و ماشین‌آلات بر تولید اثر منفی دارند. هم‎چنین نهاده بذر اثر مثبت و معنی­داری بر تولید کلزا نشان داد. نتایج ارزیابی اثر مکانیزاسیون بر اساس شاخص­ ارزش مجموع نهاده­های ساخته­شده در بخش صنعت نیز نشان داد که به دنبال 10 درصد افزایش در شاخص مکانیزاسیون، حدود 3/1 درصد به عملکرد محصول اضافه می‎شود. هم‎چنین یافته­های الگوی دیگر که با استفاده از شاخص مکانیزاسیون به‎صورت نسبت هزینه ماشین­آلات به مجموع هزینه ماشین­آلات و نیروی کار برآورد گردید نشان داد که  با افزایش شاخص یاد شده به میزان 10 درصد، میزان تولید در واحد سطح کلزا حدود 9/6 درصد افزایش می‎یابد.